آیا من در میدان مبارزه، همان مهره سرباز در صفحه ی شطرنجم؟

 

صبح جمعه این هفته به پیاده روی رفته بودم. یکی از مسیرهایی که انتخاب کردم ، محله های قدیمی ساری بود. خانه هایی که بعضا قدمتی فراتر از یکصد سال را دارا بودند ولیکن الان کسی نیست که در آن خانه هایی که زمانی برای خودش برو بیایی داشت ، نسیم زندگی را جاری کند...

تنها باید از کنار این خانه ها گذر کرد و عبرت روزگاران را نظاره گر بود!

 

¤¤¤ ¤¤¤ ¤¤¤

 

میدان جنگ  و یا میدان دفاع فرقی نمی کند که تو در حال جنگی و یا در حال دفاع از عقایدت  ولیکن تو در یک میدان همچون نقش یک سرباز در صفحه شطرنجی هستی که خواه مهره سفید باشی و یا خواه مهره ی سیاه، باز هم فرقی نمی کند.

تو با یک حرکت وزیر طرف مقابلت را از صحنه ی شطرنج خارج می کنی و او هم با چند حرکت جواب تو را خواهد داد. تو با یک جنگ ابزار به دفاع بر می خیزی و طرف مقابلت هم با جنگ ابزار به روز تر از تو به جنگ می پردازد. آیا تو همان مهره سرباز سیاه سوخته ی بی اراده شطرنج نیستی؟

چند روز پیش وقتی رمان شطرنج با ماشین قیامت، حبیب احمد زاده را می خواندم به جواب این سوالم رسیدم.

« با این که خیلی چیزها تو این دنیا جواب دو دو تا چهار تا نداره، ولی من نظر خودم رو می گم. اول اینکه ما آدم ها مهره ی شطرنج بی اراده ای هستیم یا نه؟ دقیق گوش کن، وقتی یک مهره چه سفید ، چه سیاه از صحنه خارج می شه و بعد برای بازی بعدی دوباره چیده میشه هیچ تجربه ای از بازی قبلی را با خودش حمل نمی کنه، یک حرکت به راست یا چپ یا فوقش دو حرکت به جلو ، تکرار و تکرار ولی هر آدمی که به این دنیا پا می گذاره، همه ی تجربه آدم های قبلی به کمکش میان، اختراعات ، دارو ها ، همین لباس و هزار چیز دیگه ای که اگر نسل قبلی نمی گذاشتن، اصلا زندگی و ادامه اش هیچ معنایی نداشت، پس ما در اصل بازیگر پشت این مهره ها هستیم که تجربه به دست آمده هر بازی را در بازی بعدی اگر عاقل باشیم که متاسفانه بیشتر موقع ها نیستیم استفاده می کنیم.

البته یک نوع نگاه دیگه هم میشه به مسئله جنابعالی نگاه کرد ، حتی اگر مهره باشیم که نیستیم دیده بان شاخ و شمشاد. فقط این رو بدون که مهمترین مهره ی تاثیر گذار، روی صفحه شطرنج، وزیره. ما وزیر رو، حاکم مطلق در بازی شطرنج می دونیم. حالا اگر همون هشت مهره ی سرباز به قول مهندس سیاه جبرزده ی بدبخت، در یک حرکت دسته جمعی سنجیده ، به هم کمک کنن و یکی شون به انتهای صفحه ی مقابل برسه ،وزیر می شه. این جاست که کل روند بازی عوض می شه »

پی نوشت: کتاب شطرنج با ماشین قیامت، حبیب احمد زاده را انتشارات سوره مهر منتشر کرده و به زبان انگلیسی در لس آنجلس آمریکا ترجمه و چاپ شده است.

 

شاه بی شین

چند روزی بود که کتاب "شاه بی شین" ، محمد کاظم مزینانی را مطالعه می کردم. این کتاب روایتگر دوران آغاز و پایان و صعود و سقوط حکومت پهلوی را نشان می دهد و با نگاهی مستقلانه و با نثری روان و سلیس و استعارگونه به نقل آن دوران می پردازد.

کتابی فوق العاده زیبا از حیث نگارش برای مطالعه بود و جا دارد هر کس این کتاب را تهیه و بخواند.

الحق و الانصاف نویسنده کتاب به طرز زیبا و شگفت انگیز و نثر استعار گونه اش و با پرداختن به جزئیات بصری به روایت تاریخ پادشاهی پرداخته، که آه این شاه، عبرتی است برای تک تک انسانها ، فرقی نمی کند عمله و بنا باشد و یا تاجر و پادشاه.

قسمتهای زیبا این کتاب را با هم می خوانیم:

-[این مطلب همسر رضا شاه پهلوی می گوید] روزی که رضا شاه مرا از اندرون برداشتند و بدون حجاب با خود به دانشسرای عالی بردند در بین راه، در اتومبیل به من می گفتند:"من امروز مرگ را بر این زندگی ترجیح می دادم که زنم را سربرهنه پیش اغیار ببرم، ولی چه کنم؟ کاری است که برای کشور لازم است وگرنه مار را وحشی و عقب مانده می دانند."

-[نویسنده از نگاه محمد رضا شاه به روایتگری دوران سخت آوارگی می پردازد] دورباره این سوال لعنتی گریبانت را می گیرد. ارزشش را دارد که دوباره بختت را آزمایش کنی. از همه جا بهتر آمریکاست. بچه ها و بیشتر افراد خانواده‌ات در آنجا اقامت دارند. ولی از کجا معلوم که کسی در آن کشور به تو روی خوش نشان بدهد؟ اگر بدانی که سفیر آمریکا در تهران ، چه پیامی را به رمز برای رئیس جمهورش مخابره کرده، برای همیشه قید رفتن به آنجا را خواهی زد:

« بلافاصله بعد از اینکه شاه به خاک کشور ما پا بگذارد، باید کارمندان سفارت خود در تهران را با تابوت هایی از چوب صنوبر به آمریکا بفرستیم».

همواره باید این نکته را به خود گوشزد نمود که ظلم همیشه پایدار نخواهد ماند و به تحقیق روزی ظالم به ظلمی که در حق مظلوم روا داشته گرفتار خواهد شد.

پی نوشت: این کتاب رو حتما بخرید مال انتشارات سوره مهره و ارزش خواندن داره ... اتفاقا به یکی از دوستان گفتم، رفت خرید هی داره ازش تعریف می کنه!

بازتاب: عدالت پرس